ADLARIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER ( ZAMİRLER / ADILLAR )
ZAMİR: Kendileri isim olmadığı halde ismin yerini tutan sözcüklere zamirdenir.
A ) KELİME HALİNDEKİ ZAMİRLER
1. Şahıs ( Kişi ) Zamirler: İnsan isimlerinin yerine kullanılan zamirlere şahıs ( kişi ) zamirleri denir. Kişi zamirleri üç tekil, üç çoğul olmak üzere altı tanedir. “Ben, sen, o, biz, siz, onlar” “Kendi”sözcüğü de kişi zamiridir.
ÖRNEK: Bunu sen istedin. Bu oyunu biz kazanırız. Bu işin sorumlusu onlardır. Kendidüşen ağlamaz.
2. İşaret Zamirleri: Varlıkların yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir. “ Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar”
Tekil Çoğul
Konuşana yakın olanın yerine --------- Bu Bunlar
Konuşana biraz uzak olanın yerine ---- Şu Şunlar
Konuşandan çok uzak olanın yerine----- O Onlar
Örnek:
Bunu cebine koyar mısın ?
Şunu çekmeceme kim koydu?
Onları temizleyip verebilirsin
Şunlar, en sevdiğim eşyalarımdır.
“Bu, şu, o” sözcükleri bir ismin önüne gelerek, o ismi işaret yoluyla gösterirse işaret sıfatıdır. Bir ismin yerini tutarsa işaret zamiri denir.
Örnek: Bu filmi çok severim. Bunu, çok severim.
İşaret Sıfatı İşaret Zamiri
Şu çocuk çok cömerttir. Şu,çok cömerttir.
İşaret Sıfatı İşaret Zamiri
“ O “ ve “ Onlar” sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilir. Bu sözcükler, insan isimlerinin yerini tutarsa kişi, insan dışındaki varlıkların yerine kullanılırsa işaret zamiridir.
Örnek: O, çok çalışkan bir çocuktur. O, en sevdiğim şemsiyemdir.
Kişi Zamiri İşaret Zamiri
Onlar, en samimi arkadaşlarımdır. Onları, kitabın arasına koydum.
Kişi Zamiri İşaret Zamiri
3. Belgisiz Zamirler: Yerlerinituttukları varlığı kesin olarak belirtmeyen, hangi ismin yerine kullandıkları tam olarak belli olmayan zamirlere belgisiz zamirler denir. ” Bazısı, bazıları, biri, birileri, kimi, çoğu, hepsi, tümü, herkes vb.”
Örnek: Geziye diğerleri de gelecek. Bu soruyu biri çözsün. Bazıları, derslerine çalışmıyor. İnanın, hepinizi çok özledim.
Belgisiz zamirler, belgisiz sıfatların “ –ı, -i, -u, -ü” eklerini almış biçimleridir. Belgisiz sıfatlar, çekim eklerini almazken, belgesiz zamirler; iyelik, hal ve çoğul eklerini alabilirler.
Örnek:Birkaç öğrenci, okula geç geldi. Bazıarkadaşlarımla anlaşamıyorum.
Belgesiz Sıfat Belgesiz Sıfat
Birkaçı, okula geç geldi. Bazılarıyla anlaşamıyorum.
Belgisiz Zamir Belgesiz Zamir
4. Soru Zamirleri: İsimlerin yerlerini, soru yoluyla tutan zamirlere soru zamirleridenir. “ Kim, ne, hangisi, nerede, kaçı, kaçıncısı vb. “
Örnek:
Seçimi kim kazanacak?
O adam, sana ne söyledi.
Bu kalemlerden hangisi daha güzel?
Öğrencilerden kaçı derse girmedi?
Sen nerede oturuyorsun ?
Yüzme yarışmasında kaçıncı oldun ?
B ) EK HALİNDEKİ ZAMİRLER:
1. İlgi Zamiri: İsimlerin yerini tutan “-ki” ekine ilgi zamiri denir. Kelimeye bitişik yazılır. Zamire “ –ki “ eki eklenir.
Örnek: Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’nin kalemi kırmızıdır.
Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’ninki kırmızıdır.
Yukarıdaki cümlelerde “ Ayşe “ adına eklenen “-ki”, cümlede daha önce geçen “ kalem” isminin yerini tutmuştur. Bu nedenle ilgi zamiridir.
“-ki “ eki aynı zamanda sıfat türetir. İlgi zamiri olan “–ki ” ile karıştırılmamalıdır.
Örnek: Kapıdaki paspas kaybolmuş. Kapıdaki kaybolmuş.
Sıfat türeten “ –ki” ilgi zamiri
Elindeki vazoyu yere düşürdü. Elindekini, yere düşürdü.
sıfat türeten “-ki “ ilgi zamiri
2. İyelik ( Sahiplik / Aitlik ) Zamiri: İsim veya isim soylu kelimelerin sonuna eklenerek onların kime veya neye, kaçıncı kişiye, ait olduğunu belirten eklere iyelik zamiri denir.
Örnek: Ev ( Evin kime ait olduğu belli değil )
Evim ( Benim evim )
Süleyman ERDEN 4 – A Sınıf Öğretmeni
Yorum Gönder