Karasallık ve denizellik etkisine bağlı olarak matematik iklim kuşakları ile sıcaklık kuşaklarının sınırları birbiriyle tam olarak çakışmaz.
SICAKLIK KUŞAKLARI VE MATEMATİK İKLİM KUŞAKLARI
MATEMATİK İKLİM KUŞAKLARI
Eksen eğikliği etkisiyle aydınlanma süreleri birbirinden farklı olan ve her iki yarımkürede birbirinin simetriği şeklinde ortaya çıkan alanlara matematik iklim kuşakları denir.
Matematik iklim kuşakları ile sıcaklık kuşakları birbirinden farklıdır. Çünkü matematik iklim kuşaklarında eksen eğikliği, sıcaklık kuşaklarında ise sıcaklıklar esas alınmıştır.
Ekvator’la Ekliptik arasındaki açı 23˚27’ dan daha büyük olsaydı;
· Dönenceler Ekvator’dan uzaklaşırdı. Kutup daireleri de Kutup noktalarında uzaklaşırdı.
· Tropikal kuşak ve Kutup kuşağı genişler, Orta kuşak daralırdı.
· Güneş ışınlarının dik geldiği alanlar genişlerdi.
· Gece ve gündüz arasındaki zaman farkı artardı (Ekvator hariç).
· Mevsimlik sıcaklık farkları artardı.
· Ekvator çevresinde ortalama sıcaklık azalırdı.
Ekvator’la ekliptik arasındaki açı 23˚27’ dan küçük olsaydı yukarıdaki sonuçların tam tersi olurdu.
Eksen eğikliği olmasaydı;
· Güneş ışınları sadece Ekvator’a dik açıyla gelirdi.
· Mevsimler oluşmazdı.
· Gece gündüz süreleri her yerde yıl boyu eşit olurdu.
· Dünya’nın yaşanabilir alanı daralırdı.
· Orta kuşak sürekli bahar mevsimini yaşardı.
· Kutuplar sürekli alacakaranlığı yaşardı.
· Ekvator daha sıcak, kutuplar daha soğuk olurdu.
SICAKLIK KUŞAKLARI
Sıcaklık kuşaklarının sınırları deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklık esas alınarak belirlenir. Sıcaklık kuşaklarının oluşmasında Yer’in şekli, kara ve denizlerin dağılışı, sıcak ve soğuk su akıntıları ile genel hava dolaşımı etkili olmuştur.
Sıcak Kuşak: Yıllık ortalama deniz seviyesi sıcaklıklarının 20˚C ve üzerinde olduğu alanları kapsar. Sıcak kuşakta yaz şartları egemendir.
Orta Kuşak: Yıllık ortalama deniz seviyesi sıcaklıklarının 10˚C ve 20˚C arasında olduğu alanları kapsar. Yılda dört mevsimin belirgin şekilde yaşandığı tek kuşaktır. Her türlü yaşam faaliyetine en uygun şartları taşır.
Soğuk Kuşak: Yıllık ortalama deniz seviyesi sıcaklıklarının 10˚C’nin altında olduğu alanları kapsar. Soğuk kuşakta kış şartları egemendir. Bu nedenle, her türlü yaşam faaliyeti açısından en olumsuz kuşaktır.
Sıcaklık kuşaklarının Kuzey ve Güney Yarımkürelerde farklı genişlikte olmasının temel nedeni; kara ve denizlerin dağılışıdır. Esasen, eksen eğikliğinin doğurduğu sonuçlar istisna kabul edilirse, Kuzey ve Güney Yarımküre arasında oluşan farklılıkların tamamının sebebi de kara ve denizlerin dağılışıdır.
Yorum Gönder