Başkalaşım (Metamorfik) Kayaçlar (Kütleler) :
Püskürük (magmatik) ve tortul kayaçların, basınç, sıcaklık (ısınma) ve su buharı gibi etkilerle değişime uğraması sonucu oluşan kayaçlara başkalaşım kayaçları denir.
• Başkalaşım kayaçları bazı yönlerden oluştukları kayaçlara benzer. (Bunun dışında farklı özellikleri de vardır).
• Başkalaşım kayaçları, tabakalı ve kristal yapıdadır.
• Mermer, arduvaz, şist ve kuvartz başkalaşım kayaç çeşitleridir.
• Mermer kalkerlerin, fillat ise killerin başkalaşımı sonucu oluşmuştur.
NOT : 1- MERMERLER :
Normal olarak beyazdır. Fakat genellikle demir oksit, karbon ve serpatinle karışık olduğundan sarı, kahverengi ve yeşil olabilir.
İnşaat işlerinde kullanılan bazı ince taneli süs kalkerleri hakiki mermer değildir.
Örneğin : Tuz ruhu, sirke, limon suyu, mermerde kabarcıklar meydana getirir.
Mermerin tanınması bu yolla olur.
Ufak ve iri taneli kalsit veya dolamit kristallerinden oluşan bir kayaçtır. Mermerler %95 kalsit, az miktarda silis, silikat ve demir oksit gibi minerallerden oluşur. Mohs sisteminde kalsitin sertliği 3.0, dolamit’in sertliği 3.5–4.0 arasındadır. Buna göre mermer orta sertliktedir. Binaların iç kısımlarında, merdiven basamaklarında, döşeme kaplamalarında, banyo ve mutfak gibi ıslak mekanlarda kullanılabilir. Bunun yanında süs eşyası ve mezar taşı yapımında kullanılır.
2- GNAYS :
Gnays'lar çekiçle vurulduğunda cm veya dm kalınlıkta levhalara yada prizmalara bölünebilirler. Ayrılma (bölünme) mika yüzeyleri boyunca orta ve iri taneli kuvars ve feldspatlardan oluşan ileri derecede değişime uğramış metamorfik kayaçtır. Tabakalı yapıya sahip olup dondan etkilenir, kaldırım taşı veya kırmataş olarak kullanılır.
3- KUVARS :
Yer kabuğunda en çok bulunan minerallerden biridir.
Genellikle beyaz renkte olmakla beraber sarı, kahverengi, pembe, yeşil, mavi, siyah ve renksiz olabilir. Camsı veya yağlı gibi pırıltılıdır.
Püskürük kütlelerde bulunur. Ufalanması ve dağılmasıyla çakıl ve kumlar meydana gelir. Kireç ve çimento ile karıştırılarak harç yapımında kullanılır.
Kristal haldeki kuvars, eksenine tam dik olarak kesildiği zaman elde edilen küçük parçalar basınç etkisiyle elektrikle yüklenebilir. Bu nedenle radyo, televizyon ve radarlarda kullanılır.
Yorum Gönder