Şüphesiz ki, uluslararası ilişkilere hakim olan ana etken “güç dengesi”dir, fakat gücün önemli unsurlarından birisi de uluslararası sistemde yalnız olmamaktır. Bu noktada ortak kültür büyük bir önem kazanmaktır; aynı dil, din, mezhep, ırk veya ideolojiye sahip ülkelerin genellikle birlikte, bir bütün olarak hareket ettikleri gözlenmektedir.
Mustafa Kemal Atatürk, ortak bir kültürün ve özellikle de dilin önemini şu sözleriyle çok net bir şekilde ortaya koymaktadır: “Biz Balkanları niçin kaybettik biliyor musunuz? Bunun tek bir sebebi vardır. Bu da Slav Araştırma Cemiyetleri'nin kurduğu Dil Kurumlarıdır, bizim içimizde yaşayan insanların millî tarihlerini yazıp millî şuurlarını uyandırdığı zaman biz Balkanlarda Trakya hudutlarına çekildik.”
Yarınlar için ortak bir kültür inşa etmek, daha doğrusu mavcut olan ortak kültürü su yüzüne çıkartmak gerekmektedir. Bunun tek yolu da geleceğin teminatı olan genç beyinlerin eğitminde aktif rol oynamaktır. Bu noktada Türkiye pek çok projeye imza atmış ve uzunca bir yol kat etmiştir: “Günümüz Türk Cumhuriyetlerinin ilişkileri, esasında kültürel ağırlıklıdır. Bu işin lokomotifini de Türkiye üstlenmiştir. Bağımsızlığın hemen ardından her Türk cumhuriyetinden getirtilen çeşitli düzeylerdeki öğrenciler, yine değişik konularda Türkiye’de eğitim ve öğretime tabi tutuldular. Bu insanların büyük bir kısmı hayal kırıklığiçinde ülkelerine dönerken, bir bölümü de Türkiye ve Türk insanından aldıklarını memleketlerine götürdüler. Bunlar geleceğin bürokratları ve idarecileri olacak. Bu nedenle Türkiye ile Türk Cumhuriyetlerinin münasebetlerinin ileriki yıllarda geniş çaplı olması mümkündür; ama bu gençlerin üzerine yapılan yatırımlara daha da çok önem verilmelidir.”
İşte bu çerçevede faaliyetlerde bulunmak üzere oluşturulmuş ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülmekte olan Büyük Öğrenci Projesi, “Türk Cumhuriyetleri ile Türk ve Akraba Topluluklarının, yetişmiş insan gücü ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olmak, Türkiye dostu genç bir nesil yetiştirmek ve Türk Dünyası ile kalıcı bir kardeşlik ve dostluk köprüsü kurmak, Türkçeyi öğretmek ve Türk kültürünü tanıtmak, Türk Dünyası'nda yer alan ülkeleri, bu ülkelerin kendi aralarındaki ilişkileri geliştirerek bir büyük şemsiye oluşturmak amacıyla uygulamaya konulmuştur.” Proje kapsamında, “devlet burslusu olarak Ülkemizde öğrenimlerine devam eden öğrencilere; TÖMER eğitimi, yurtlarda barınma, bazı illerde şehir içi ulaşımı, sağlık giderlerini karşılama, ülkelerine geliş gidişlerinin plânlanması, burs, kitap-kırtasiye, giyecek, ikamet tezkeresi bedeli ve üniversite katkı payı gibi imkânlar sağlanmaktadır.”
| Milli Eğitim Bakanlığı’nca Yürütülmekte Olan Büyük Öğrenci Projesi Kapsamında Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinden Ülkemize Gelerek Öğrenimini Sürdüren Burslu Öğrencilerin, 2010 Yılı İtibariyle Öğrenim Düzeylerine Göre Dağılımı | ||||||
| | TÖMER | Ön Lisans | Lisans | Y. Lisans | Doktora | Toplam |
| Azerbaycan | 56 | 7 | 309 | 119 | 209 | 691 |
| Kazakistan | 126 | 21 | 213 | 151 | 51 | 562 |
| Kırgızistan | 47 | 34 | 343 | 175 | 80 | 679 |
| Özbekistan | 28 | - | 41 | 7 | 1 | 77 |
| Türkmenistan | 22 | - | 623 | 14 | 8 | 667 |
Kaynak: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Türk Cumhuriyetleri ile Türk Akraba Topluluklarından Gelerek Ülkemizde Yüksek Öğrenim Gören Devlet Burslusu Öğrencilerin Öğrenim Düzeylerine Göre Dağlımı tablosundan tarafımca düzenlenmiştir.
Büyük Öğrenci Projesinin yanı sıra, yine Milli Eğitim Bakanlığı aracılığıyla yürütülen bir diğer proje kapsamında söz konusu beş Türk Cumhuriyetinde eğitim öğretim kurumları oluşturulmuş ve yerinde eğitim faaliyetlerine girişilmiştir. Sadece 2010 eğitim öğretim döneminde, toplam 14 merkezde 5727 öğrenciye eğitim verilmektedir.
| Milli Eğitim Bakanlığı’nca Yürütülmekte Olan Proje Kapsamında Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Kurulan Eğitim Kurumları ve Bu Kurumlarda 2010 Yılı İtibariyle Öğrenim Gören Öğrenci Sayıları | |||
| | Okulun Adı | Açılış Tarihi | Öğrenci Sayısı |
| Azerbaycan | Bakü Türk İlköğretim Okulu | 14.08.200 | 856 |
| Bakü Türk Anadolu Lisesi | 10.08.1993 | 410 | |
| Bakü Türkiye Türkçesi Eğitim Merkezi | 21.06.1994 | 81 | |
| Kazakistan | Almatı Türkiye Türkçesi Eğitim Merkezi | 16.04.1996 | 390 |
| Yaygın Mesleki Eğitim Merkezi | 26.02.1996 | 179 | |
| Kırgızistan | Bişkek Türk İlköğretim Okulu | 01.07.1999 | 289 |
| Cumhuriyet Kırgız Türk Anadolu Lisesi | 08.07.1993 | 187 | |
| Kırgız Türk Anadolu Kız Meslek Lisesi | 08.10.1992 | 180 | |
| Bişkek Türkiye Türkçesi Eğitim Merkezi | 29.01.1996 | 1455 | |
| Özbekistan | Taşkent Türk İlköğretim Okulu | 21.10.1993 | 281 |
| Türkmenistan | Aşgabat Türk İlköğretim Okulu | 06.08.1993 | 713 |
| Aşgabat Türk Anadolu Lisesi | 06.08.1993 | 247 | |
| Aşgabat Türkiye Türkçesi Eğitim Mrkezi | 06.08.1993 | 274 | |
| Aşgabat Yaygın Mesleki Eğitim Merkezi | 26.02.1996 | 186 | |
Kaynak: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Türk Cumhuriyetleri ile Türk Akraba Topluluklarında Bulunan Eğitim Öğretim Kurumlarının Öğrenci Sayılarının Dağlımı tablosundan tarafımca düzenlenmiştir.
Bölgede eğitim öğretim faaliyetlerinde bulunan tek ülke Türkiye değildir. Bölgede Türkiye’nin yanı sıra Avrupa ve Amerika merkezli eğitim kurumları da varlıklarını sürdürmektedir. “Avrupa ve Amerika’nın kendi dil ve kültürlerini yerleştirmeye yönelik büyük atılımları bulunmaktadır. Öncelikle, yabancı şirketlerin İngilizce bilen elaman istihdam etme beklentileri İngilizce’yi öğrenme konusunda tabii bir teşvik sağlamaktadır. Bunu kullanan batı ve Amerikan kökenli pek çok dernek, vakıf, misyoner teşkilatı, İngilizce kursu adı altında anaokullarından üniversitelere kadar, özel dershanelerden, kendi ülkelerine öğrenci taşımaya kadar değişik yollarla batı kültür ve değerlerini yerleştirmeye çalışmaktadırlar. Bunun yanında, özellikle Amerika’nın bölge ülkelerinde açtığı kolej ve üniversiteler bulunmakta, İngiltere’de bu amaçla eğitim kuruluşları faaliyete sokmaktadır."
Söz konusu eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yanı sıra bölgede yürütülen çeşitli entelektüel, edebi ve bilimsel faaliyetler de söz konusudur. “Türk dünyasının her tarafında, Türkiyede ve Türkistan sahasında bulunan cumhuriyetlerin bilim insanları başta olmak üzere, Türk aydınları, düşünürleri, siyasetçileri ve eğitimcileri, son çeyrek yüzyıl içerisinde, Türklüğe dair yüzlerce kitap, makale, araştırma, dil çalışmaları, projeler yapmış ve yazmışlardır. Devlet ve siyaset adamları, akademisyenler, gençlik teşkilatları, iş adamları ve eğitimciler; birçok toplantılar, kurultaylar, konferanslar, kongreler ve çeşitli işbirliği yaparak, Türk halklarının dostluğunu, kardeşliğini ve dayanışmasını artırmayı amaçlamışlardır.”
Yorum Gönder